Συνέντευξη Οουβίνια: Δεν είναι οι πολιτικές οργανώσεις αυτές που θα κάνουν την επανάσταση αλλά οι λαοί

Ο αργεντινός Ερνάν Οουβίνια είναι μέλος του Λαϊκού Κινήματος “Η Αξιοπρέπεια”, μιας οργάνωσης που αγωνίζεται για την πολιτική και οικονομική αυτονομία και για την υπέρβαση του καπιταλισμού μέσα από τη λαϊκή πρωτοβουλία και αυτοδιάθεση.

Συνέντευξη/μετάφραση: Θοδωρής Καρυώτης

Δημοσιεύτηκε στον ιστότοπο του πολιτικού περιοδικού Βαβυλωνία.

Β: Στην Ευρώπη, το αργεντίνικο λαϊκό κίνημα έγινε γνωστό στο πλαίσιο της κρίσης του 2001, όταν ο λαός απάντησε στη νεοφιλελεύθερη επέλαση με οδοφράγματα, καταλήψεις εργοστασίων, ισχυρές πορείες διαμαρτυρίας, αλλά και με την εξάπλωση της οριζόντιας οργάνωσης στις γειτονιές. 14 χρόνια αργότερα, ποια είναι η παρακαταθήκη που έχει αφήσει το 2001 και πώς έχει εξελιχθεί το κίνημα από τότε;

Ερνάν Οουβίνια: Η λαϊκή εξέγερση του 2001 ήταν ένα ορόσημο. Η δική μας οργάνωση δεν δημιουργήθηκε το 2001, αλλά προϋπήρχε, ωστόσο το 2001 ήταν μια κρίσιμη καμπή, γιατί τότε αναδύθηκαν νέοι τρόποι πολιτικής δράσης, νέες οργανώσεις, νέα κινήματα, νέα υποκείμενα. Μεταξύ αυτών, προφανώς, τα ανακτημένα εργοστάσια, διάφορα τοπικά κινήματα, συνελεύσεις γειτονιάς, ιθαγενικές και αγροτικές οργανώσεις, οργανώσεις λαϊκής εκπαίδευσης, λαϊκής καλλιτεχνικής δημιουργίας: όλες αυτές είναι διαφορετικές εκφάνσεις μιας νέας αριστεράς της οποίας αισθανόμαστε μέρος, και την οποία στηρίζουμε.

Podemos: Ανάμεσα στην «αριστερή ηγεμονία» και την «έφοδο» των κοινωνικών κινημάτων στους θεσμούς

Το Podemos υπήρξε το μόνο πολιτικό κόμμα στην Ισπανία που κατάφερε να μιλήσει τη γλώσσα των νέων μορφών οργάνωσης και των αγώνων των τελευταίων χρόνων. Ωστόσο, πιθανότατα  δεν θα είναι το κόμμα-κίνημα που πολλοί περίμεναν στις απαρχές του.

Θοδωρής Καρυώτης
Δημοσιεύτηκε στο τεύχος 17 
του πολιτικού περιοδικού Βαβυλωνία, 
Ιανουάριος 2015

Από τις αρχές του 2014, το Podemos εμφανίστηκε στην Ισπανία ως μια νέα πολιτική δύναμη που απειλεί να αποσταθεροποιήσει το μεταπολιτευτικό σύστημα δικομματικής εναλλαγής στην εξουσία. Με την ευρεία στήριξη των νέων, των λαϊκών στρωμάτων και των κοινωνικών κινημάτων και με επίκεντρο την χαρισματική ηγεσία του νεαρού καθηγητή πολιτικών επιστημών Pablo Iglesias, το νέο κόμμα έχει βλέψεις στην εξουσία και ευαγγελίζεται την ανατροπή της νεοφιλελεύθερης συναίνεσης των τελευταίων δεκαετιών. Όπως και ο ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα, το Podemos επιδιώκει να καταλάβει το κενό που δημιουργεί η εξάντληση της σοσιαλδημοκρατίας, προωθώντας την αναδιανομή του πλούτου υπέρ των μεσαίων και χαμηλών στρωμάτων, βάζοντας φρένο στην διάλυση του κράτους πρόνοιας και προωθώντας την επανεκκίνηση της εθνικής οικονομίας απέναντι στην επίθεση του διεθνούς κεφαλαίου.

Ας προσπεράσουμε την εύκολη a priori κριτική που λέει «είναι αυτονόητο λοιπόν ότι το Podemos (ή ο ΣΥΡΙΖΑ ή προσθέστε εδώ το κόμμα της [δυσ]αρεσκείας σας) δεν αποτελεί σχέδιο χειραφέτησης των από τα κάτω με όρους κοινωνικής αυτοδιάθεσης, αλλά απόπειρα ανασυγκρότησης της κυριαρχίας»· ας εξετάσουμε αντίθετα αυτό το κόμμα ως προϊόν των πολιτικών εξελίξεων και ιδιαίτερα των κοινωνικών κινητοποιήσεων των τελευταίων χρόνων στην Ισπανία.

Η κινηματική έκρηξη του 2011

Η "αριστερή στροφή" και τα κοινωνικά κινήματα: Τι θα σήμαινε μία αριστερή κυβέρνηση για τα εγχειρήματα κοινωνικής χειραφέτησης;

Το κείμενο αυτό έχει σκοπό να ζυγίσει, από την σκοπιά όσων εργάζονται "απο τα κάτω" για την κοινωνική χειραφέτηση, τα θετικά και τα αρνητικά μίας πιθανής αριστερής κυβέρνησης στις επικείμενες εκλογές, και τις νέες προκλήσεις που θα έχουμε να αντιμετωπίσουμε ως κινήματα από την επόμενη μέρα.

Θοδωρής Καρυώτης

Ιούνιος 2012

Σίγουρα για όσους/ες επιθυμούν την κοινωνική χειραφέτηση από τα κάτω, όποιον –ίσμο και να ασπάζονται -ή να μην ασπάζονται- ο δρόμος για μια ελεύθερη και δίκαιη κοινωνία δεν περνάει από τις εκλογές. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι ως κοινωνικά κινήματα δεν πρέπει να έχουμε μία αίσθηση ιστορικότητας. Σίγουρα το ποιός και το πώς κυβερνάει επηρεάζει την καθημερινότητα των κινημάτων με πολλούς τρόπους. Το κράτος, όσο και αν το απορρίπτουμε ως  προνομιακό πεδίο διοχέτευσης και επίλυσης των κοινωνικών συγκρούσεων, συνεχίζει για μεγάλα κομμάτια της κοινωνίας να είναι πόλος έλξης της επιθυμίας για κοινωνική αλλαγή.

Με αυτό το κείμενο δεν φιλοδοξώ να υποδείξω σε κανέναν/μία τι να ψηφίσει ή αν θα απέχει, αλλά να εξετάσω –ψύχραιμα και χωρίς συνθηματολογία- τι θα σήμαινε ένας πιθανός θρίαμβος της αριστεράς στις εκλογές  και τι καινούριες προκλήσεις θα δημιουργούσε για τα κινήματα κοινωνικής χειραφέτησης, αντλώντας παραδείγματα από τις εμπειρίες διαφόρων χωρών.

Είναι η πρώτη φορά σε μια ευρωπαϊκή χώρα που ένα αριστερό κόμμα που παραδοσιακά στέκεται μακριά από το δίπολο των κομμάτων διαχείρισης βρίσκεται κοντά στη κατάκτηση της κρατικής εξουσίας στα πλαίσια του κοινοβουλευτικού παιχνιδιού.  Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ένας πολυσυλλεκτικός πολιτικός συνδυασμός στον οποίο συνυπάρχουν πολλές διαφορετικές αντιλήψεις, από την ριζική ανατροπή έως την ήπια διαχείριση του καπιταλισμού.  Πολλοί συναγωνιστές μπορεί να βλέπουν θετικά την άνοδο αυτού του κόμματος, αφού ο ΣΥΡΙΖΑ φρόντισε να είναι παρών σε όλες τις σημαντικές κινηματικές στιγμές των τελευταίων χρόνων. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ένα μεγάλο κομμάτι του ΣΥΡΙΖΑ –άσχετα αν συμφωνούμε ή όχι με την οπτική του και την πρακτική του- έχει κινηματικές καταβολές.

Αντίστοιχες εμπειρίες υπάρχουν παγκόσμια κυρίως στην Λατινική Αμερική. Εκεί μετά από δεκαετίες νεοφιλελεύθερων κυβερνήσεων, εμφανίζονται την τελευταία δεκαετία η μία μετά την άλλη κυβερνήσεις με αριστερές ευαισθησίες, με -λιγότερο ή  περισσότερο- ριζοσπαστικά προγράμματα, πολλές από αυτές –όπως το παράδειγμα του MAS στην Βολιβία- με κινηματικές καταβολές, κάθε μία με τις ιδιαιτερότητες του πλαισίου στο οποίο εμφανίζεται.

Πως έχουν επηρεάσει αυτές οι κυβερνήσεις την καθημερινότητα του πλούσιου κινηματικού κόσμου της Λατινικής Αμερικής; Και τι συμπεράσματα θα μπορούσαμε να βγάλουμε για τη σχέση που θα είχαν εδώ τα κοινωνικά κινήματα με μία πιθανή αριστερή κυβέρνηση; Φυσικά αναφέρομαι κυρίως στα κινήματα που αγωνίζονται για την κοινωνική χειραφέτηση ενάντια και πέρα από τα στενά όρια που θέτει το κράτος: ιθαγενικές αυτόνομες κοινότητες, το κίνημα των ακτημόνων στην Βραζιλία, τους Ζαπατίστας στο Μεξικό, τους άνεργους  piqueteros στην Αργεντινή,  το κίνημα για την αυτοδιαχείριση του νερού στη Βολιβία, αλλά και όλες αυτές τις πρωτοβουλίες στην Ελλάδα που με ορίζοντα την αυτονομία οικοδομούν εναλλακτικές στο υπάρχον:  κοινωνικά κέντρα, καταναλωτικοί και παραγωγικοί συνεταιρισμοί, αστικές καλλιέργειες, οικοκοινότητες, εγχειρήματα κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας, δίκτυα ανταλλαγών, συνελεύσεις γειτονιών, κινήσεις για την προάσπιση των κοινωνικών αγαθών και του φυσικού περιβάλλοντος, δομές κοινωνικής αλληλεγγύης. Κινήματα δηλαδή που δεν διεκδικούν απλά μεγαλύτερο κομμάτι από την πίτα της καπιταλιστικής «ανάπτυξης», αλλά οραματίζονται ένα διαφορετικό πολιτισμό και ξεκινάν να τον χτίζουν εδώ και τώρα.