Νεκρολογία: Hugo Blanco Galdós, ένας ακούραστος αγωνιστής για τα δικαιώματα των ιθαγενικών κοινοτήτων και την υπεράσπιση της γης

Θοδωρής Καρυώτης 

Πρώτη δημοσίευση στη Βαβυλωνία

Στον πρόλογο του βιβλίου «Εμείς οι ινδιάνοι», το αυτοβιογραφικό/ιστορικό έργο που ο Hugo εξέδωσε το 2003, ο φίλος του Eduardo Galeano γράφει:

«Αυτές οι σελίδες, γραμμένες παρορμητικά, άτακτες, πανηγυρικές και απέλπιδες, αφηγούνται τις περιπέτειες και τις κακοτυχίες του ανθρώπου που πρωτοστάτησε στον αγώνα των αγροτών στο Περού, του πρωτεργάτη των αγροτικών συνδικάτων, αυτού που προώθησε μια αγροτική μεταρρύθμιση που γεννήθηκε από τα κάτω και για την οποία αγωνίστηκαν οι από κάτω. Ο Hugo Blanco περπάτησε τη χώρα του από άκρη σε άκρη, από τις χιονισμένες οροσειρές στις άνυδρες ακτές, περνώντας μέσα από την υγρή ζούγκλα όπου οι ιθαγενείς κυνηγιούνται σαν άγρια θηρία. Και όπου κι αν πήγε, βοήθησε τους ταπεινούς να ξεσηκωθούν και τους άφωνους να μιλήσουν.

H Βενεζουέλα «εκ των έσω»: 7 σημεία-κλειδιά για την κατανόηση της τρέχουσας κρίσης

Είναι αδύνατον να κατανοήσουμε την κρίση στην Βενεζουέλα αν δεν αναλύσουμε συνολικά τους "ενδογενείς" παράγοντες που δεν προβάλλονται από τα μέσα ενημέρωσης. Παρουσιάζουμε εδώ επτά σημεία-κλειδιά προς κατανόηση της κατάστασης, αναλύοντας όχι μόνο την αντιπαράθεση μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης, αλλά επίσης και τις διαδικασίες που εκτυλίσσονται στους πολιτικούς θεσμούς, στον κοινωνικό ιστό και στα οικονομικά κυκλώματα.

Emiliano Teran Mantovani

Μετάφραση: Θοδωρής Καρυώτης

Δημοσιεύτηκε στο πολιτικό περιοδικό "Βαβυλωνία"

Είναι αδύνατον να κατανοήσουμε την κρίση στην Βενεζουέλα αν δεν αναλύσουμε συνολικά τους "ενδογενείς" παράγοντες που δεν προβάλλονται από τα μέσα ενημέρωσης. Προσφέρουμε εδώ επτά σημεία-κλειδιά για την τρέχουσα κρίση, υπογραμμίζοντας ότι για να κατανοήσουμε τι συμβαίνει στην Βενεζουέλα απαιτείται αφενός να λάβουμε υπόψη την εξωτερική παρέμβαση, αφετέρου να κατανοήσουμε ότι η έννοια της «δικτατορίας» ούτε περιγράφει με ακρίβεια την περίπτωση της Βενεζουέλας ούτε και αποτελεί χαρακτηριστικό γνώρισμα της χώρας αυτής . Αντίθετα, προτείνουμε ότι το κοινωνικό συμβόλαιο, οι θεσμοί και η επίσημη οικονομία της χώρας καταρρέουν, και ότι οι πολιτικές διαδικασίες στην τρέχουσα κατάσταση διέπονται από την βία, μέσω διαφόρων ανεπίσημων μηχανισμών, έκτακτων και υπόγειων. Θεωρούμε ότι ο κοινός ορίζοντας των δύο κομμάτων εξουσίας είναι ο νεοφιλελευθερισμός, ότι βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια ιστορική κρίση του εισοδηματικού καπιταλισμού της Βενεζουέλας και ότι οι κοινότητες, οι λαϊκές οργανώσεις και τα κοινωνικά κινήματα αντιμετωπίζουν μια προοδευτική διάλυση του κοινωνικού ιστού.

Οι ανακτημένες επιχειρήσεις δώδεκα χρόνια μετά

Φωτογραφίες: Andrés Lofiego

Το παρακάτω κείμενο είναι η εισαγωγή του του βιβλίου "Οι ανακτημένες επιχειρήσεις της Αργεντινής" του αργεντινού ερευνητή Αντρές Ρουτζέρι. Κυκλοφόρησε στα τέλη του 2014 ως συνεκδοση των συνεργατικών εγχειρημάτων Εκδόσεις των Συναδέλφων και Ακυβέρνητες Πολιτείες. Μετάφραση: Θοδωρής Καρυώτης

Τον Απρίλιο του 2002 στη γειτονιά Πομπέσα, όπως και σε πολλά άλλα εργοστάσια και επιχειρήσεις της πόλης του Μπουένος Άιρες στο παρελθόν, μια εργασιακή διαμάχη είχε ως αποτέλεσμα την παρουσία 8 οχημάτων των ειδικών δυνάμεων της αστυνομίας έξω από το εργαστήρι γραφικών τεχνών Gaglianone, απέναντι σε 8 εργάτες που βρίσκονταν μέσα περιφρουρώντας το κτίριο και τα μηχανήματα. Μέσα στο κτίριο βρίσκονταν επίσης δεκάδες γείτονες, μέλη λαϊκών συνελεύσεων, αγωνιστές και εργαζόμενοι άλλων ανακτημένων επιχειρήσεων με σκοπό να στηρίξουν τους εργαζόμενους αυτού που αργότερα ονομάσθηκε Συνεταιρισμός Γραφικών Τεχνών Chilavert, μιας από τις πιο εμβληματικές ανακτημένες επιχειρήσεις της Αργεντινής.

Συνέντευξη Οουβίνια: Δεν είναι οι πολιτικές οργανώσεις αυτές που θα κάνουν την επανάσταση αλλά οι λαοί

Ο αργεντινός Ερνάν Οουβίνια είναι μέλος του Λαϊκού Κινήματος “Η Αξιοπρέπεια”, μιας οργάνωσης που αγωνίζεται για την πολιτική και οικονομική αυτονομία και για την υπέρβαση του καπιταλισμού μέσα από τη λαϊκή πρωτοβουλία και αυτοδιάθεση.

Συνέντευξη/μετάφραση: Θοδωρής Καρυώτης

Δημοσιεύτηκε στον ιστότοπο του πολιτικού περιοδικού Βαβυλωνία.

Β: Στην Ευρώπη, το αργεντίνικο λαϊκό κίνημα έγινε γνωστό στο πλαίσιο της κρίσης του 2001, όταν ο λαός απάντησε στη νεοφιλελεύθερη επέλαση με οδοφράγματα, καταλήψεις εργοστασίων, ισχυρές πορείες διαμαρτυρίας, αλλά και με την εξάπλωση της οριζόντιας οργάνωσης στις γειτονιές. 14 χρόνια αργότερα, ποια είναι η παρακαταθήκη που έχει αφήσει το 2001 και πώς έχει εξελιχθεί το κίνημα από τότε;

Ερνάν Οουβίνια: Η λαϊκή εξέγερση του 2001 ήταν ένα ορόσημο. Η δική μας οργάνωση δεν δημιουργήθηκε το 2001, αλλά προϋπήρχε, ωστόσο το 2001 ήταν μια κρίσιμη καμπή, γιατί τότε αναδύθηκαν νέοι τρόποι πολιτικής δράσης, νέες οργανώσεις, νέα κινήματα, νέα υποκείμενα. Μεταξύ αυτών, προφανώς, τα ανακτημένα εργοστάσια, διάφορα τοπικά κινήματα, συνελεύσεις γειτονιάς, ιθαγενικές και αγροτικές οργανώσεις, οργανώσεις λαϊκής εκπαίδευσης, λαϊκής καλλιτεχνικής δημιουργίας: όλες αυτές είναι διαφορετικές εκφάνσεις μιας νέας αριστεράς της οποίας αισθανόμαστε μέρος, και την οποία στηρίζουμε.

Το νερό πέρα από το κράτος

Οι επιτροπές νερού της Κοτσαμπάμπα συνεχίζουν τις παραδόσεις της ιθαγενικής αυτόνομίας της Βολιβίας, απέναντι σε ένα πρόσφατα επανιδρυμένο αλλά άκρως συγκεντρωτικό κράτος.

Μαρσέλα Ολιβέρα

Μετάφραση: Θοδωρής Καρυώτης

Η αυτονομία και η οριζοντιότητα αποτελούν παραδοσιακές μορφές κοινωνικής οργάνωσης στη Βολιβία. Μαζί, συγκροτούν έναν εναλλακτικό, πρακτικό και καθημερινό τρόπο κατανόησης αυτού που ονομάζουμε «το δημόσιο». Ταυτόχρονα, προτάσσουν  ένα μοντέλο εξάσκησης της ζωντανής, συμμετοχικής δημοκρατίας στο περιθώριο του κράτους και των εκάστοτε κυβερνήσεων.  

Οι επιτροπές νερού του νότου της Κοτσαμπάμπα, της τέταρτης μεγαλύτερης πόλης της Βολιβίας, αποτελούν την επιτομή των βολιβιανών μορφών αυτονομίας και οριζοντιότητας. Οι οργανώσεις αυτές ήρθαν στο προσκήνιο κατά τη διάρκεια του «Πολέμου του Νερού» το 2000, όταν η μαζική κινητοποίηση της τοπικής κοινωνίας κατάφερε να σταματήσει την προσπάθεια ιδιωτικοποίησης του νερού της Κοτσαμπάμπα, η οποία προωθούταν από το κράτος. Σήμερα οι επιτροπές νερού παραμένουν ενεργές. 

Ενώ πολλοί συνδέουν τον Πόλεμο του Νερού με την έννοια της «πραγματικής» δημοκρατίας, αυτό μπορεί εκ πρώτης όψεως να φαίνεται αντιφατικό: ο πόλεμος συνεπάγεται τη βία, την απώλεια ενέργειας και πόρων, το θάνατο και τη σύγκρουση• η δυτική αντίληψη της δημοκρατίας, μας λένε, αποσκοπεί στο να αποφύγουμε τα παραπάνω. Ωστόσο, η σύγκρουση αυτή δεν ήταν μια απλή μάχη για την υπεράσπιση ενός φυσικού πόρου• αντίθετα, ήταν φυσική συνέχεια της ακατάπαυστης ιστορικής πάλης του λαού της Βολιβίας για την υπεράσπιση του δικαιώματός του να αποφασίζει οριζόντια και αυτόνομα για ό,τι αφορά τις δικές του ανάγκες• ήταν, δηλαδή, απόρροια της επιτακτικής και αδιαπραγμάτευτης ανάγκης τους να ζουν σε μια αληθινή δημοκρατία. 

Τους θέλουμε πίσω ζωντανούς!

Φοιτητές και καθηγητές του πανεπιστημίου της Πουέμπλα καταγγέλουν τη συνέργεια κράτους και καρτέλ στην εξαφάνιση 43 φοιτητων στην πολιτεία Γκερέρο, καθώς και την κατα μέτωπο επίθεση που δέχονται όσοι αντιστέκονται στην νεοφιλελεύθερη αναδιάρθρωση στο Μεξικό.

Μετάφραση: Κατερίνα Νασιώκα

Στις 26 του Σεπτέμβρη, στην πόλη Ιγουάλα της πολιτείας Γκερέρο του Μεξικού, αστυνομικές δυνάμεις που συνεργάζονται με δολοφόνους των τοπικών καρτέλ, άνοιξαν πυρ εναντίον διαδηλωτών φοιτητών της αγροτικής παιδαγωγικής σχολής (Νορμάλ) “Raúl Isidro Burgos” της Αγιοτσινάπα. Ο τραγικός απολογισμός της αστυνομικής βαρβαρότητας: 6 νεκροί (φοιτητές και κάτοικοι της περιοχής) και 43 αγνοούμενοι φοιτητές που είχαν συλληφθεί/απαχθεί από την αστυνομία και το στρατό κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης.  

Οι 43 φοιτητές δεν έχουν εμφανιστεί μέχρι σήμερα και κανείς δεν γνωρίζει πού βρίσκονται, παρά τις αγωνιώδεις εκκλήσεις γονιών, συγγενών, καθηγητών και μεγάλου αριθμού αλληλέγγυων ώστε να βρεθούν ζωντανοί, καθώς και τις υποτιθέμενες αντίστοιχες ενέργειες των δημοτικών αρχών της Πολιτείας του Guerrero.

Η αστυνομική βία έχει υπερβεί κάθε όριο! Η οργή και η αγανάκτησή μας ξεσπάει μπροστά στον πόλεμο που έχουν εξαπολύσει τα κυρίαρχα οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα  ενάντια στον μεξικανικό λαό. Τα συνεχή εγκλήματα, τώρα προς τους φοιτητές (νορμαλίστας) της Αγιοτσινάπα, με σειρά επιθέσεων και δολοφονιών ενάντια σε πολλούς από εμάς, μπορούν να γίνουν κατανοητά μέσα στο πλαίσιο της όξυνσης του αυταρχισμού, ελέγχου, υποταγής που προσδιορίζεται από το τρίπτυχο: μαφιόζικο κράτος – κεφάλαιο – ναρκοβιομηχανία. Οι πρόσφατες θηριωδίες  της κρατικής καταστολής δείχνουν ξεκάθαρα ότι μέσα στο νεοφιλελεύθερο σχέδιο της καπιταλιστικής αγοράς δεν υπάρχει χώρος για κανέναν εκτός από την υποταγμένη εργατική δύναμη!

Ο κοινωνικός αγώνας των αγροτικών παιδαγωγικών σχολών (Νορμάλες) είναι μέρος μιας παράδοσης αντίστασης που εκτείνεται σε όλο το Μεξικό και την οποία το κράτος/κεφάλαιο πάντοτε προσπαθούσε να εξαφανίσει. Τώρα είναι εμφανές πως έχει πραγματικά τελειώσει οποιαδήποτε ανοχή απέναντι στους αγώνες και πως οι κοινωνικές διαμαρτυρίες αντιμετωπίζονται με σφαίρες! Θεωρούμε τον εαυτό μας ενεργό κομμάτι αυτής της παράδοσης, με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους.

Γνωρίζουμε πως οι επιθέσεις ενάντια στον μεξικανικό λαό, την Λατινική Αμερική και τον υπόλοιπο τον κόσμο, ανταποκρίνονται στην επιτακτική ανάγκη του κεφαλαίου να αναδιαρθρωθεί και να βρει λύσεις στην κρίση αναπαραγωγής του. Η εμπορευματοποίηση των ζωτικών μας χώρων, η σύνδεση της βιομηχανίας-αγοράς των ναρκωτικών με τις πολυεθνικές, η εξαφάνιση ολόκληρων χωριών από αναπτυξιακά έργα τεράστιας εμβέλειας, η στρατιωτικοποίηση, οι κρατικές μεταρρυθμίσεις για την πλήρη ιδιωτικοποίηση της υγείας, της εκπαίδευσης κλπ. είναι μέρος της προσπάθειας αναδιάρθρωσης που βάζει σε κίνδυνο τη ζωή όλων μας. Συμμετέχουμε στον αγώνα ενάντια στο κεφάλαιο και για την οργάνωση διαφορετικών μορφών αναπαραγωγής της ζωής. Να βάλουμε φρένο στην εμπορευματοποίηση της ζωής μας και τη δολοφονική βία του κράτους.

Η πάλη για τη ζωή είναι το στοιχείο σύγκλισης ανάμεσα στις πολλαπλές εκφράσεις αντίστασης και αξιοπρέπειας που ξεδιπλώνονται σε ολόκληρο το Μεξικό. Να σταματήσει η καταστολή ενάντια στα λαϊκά κινήματα και τους κοινωνικούς αγώνες.

Είμαστε όλοι Αγιοτσινάπα!

Θέλουμε πίσω ζωντανούς τους αγνοούμενους φοιτητές!

Συνέλευση Φοιτητών/Καθηγητών του Ινστιτούτου Κοινωνικών και Ανθρωπιστικών Επιστημών (ICSYH) του πανεπιστημίου της Πουέμπλα (BUAP) του Μεξικού, 18/10/2014

Ανακτημένες Επιχειρήσεις της Αργεντινής: Πως οι εργαζόμενοι έχουν δημιουργήσει ένα νέο μοντέλο οικονομικής δραστηριότητας

Οι εργαζόμενοι της Αργεντινής έχουν υιοθετήσει την κατάληψη και αυτοδιαχείριση των επιχειρήσεων ως ένα αποτελεσματικό εργαλείο για να ανακτήσουν την αξιοπρέπεια της εργασίας.

Άρθρο: Martin Cortes

www.infojusnoticias.gov.ar/

Μετάφραση: Θοδωρής Καρυώτης

www.autonomias.net

Την Παρασκευή έγινε η παρουσίαση της 4ης Πανεθνικής Έρευνας για τις Ανακτημένες Επιχειρήσεις στην Αργεντινή, από το πρόγραμμα “Ανοιχτή Σχολή” της Σχολής Φιλοσοφίας και Λογοτεχνίας του Πανεπιστημίου του Μπουένος Άιρες. Η τελετή έγινε στο ξενοδοχείο Bauen, στη διασταύρωση των οδών Callao και Corrientes, όπου γιορτάστηκε και η ενδέκατη επέτειος της κατάληψης του ξενοδοχείου από τους εργαζόμενους. Η επέτειος συνέπεσε επίσης με τη δημοσιοποίηση δικαστικής εντολής, η οποία δίνει στους εργαζόμενους 30 ημέρες για να εκκενώσουν το ξενοδοχείο.

Η ιστορία του Bauen θα μπορούσε να διαβαστεί επίσης ως μια παραβολή για την άνοδο, τη στασιμότητα και την κατακόρυφη πτώση του νεοφιλελευθερισμού. Ο Marcelo Iurcovich το έκτισε το 1978 με ένα δάνειο από την Εθνική Τράπεζα Ανάπτυξης (BANADE) μέσω της "Ανεξάρτητης Αρχής του Μουντιάλ 78", ενός οργανισμού φτιαγμένου απ' τη δικτατορία για τη χρηματοδότηση έργων του Παγκόσμιου Κύπελλου Ποδοσφαίρου. Το διάταγμα 1261/77 απέκλειε την διαφάνεια στη διοίκησή του οργανισμού, και για αυτό μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει λογιστική αποτίμηση των οικονομικών του Μουντιάλ του 1978. Ο Iurcovich έκτισε το ξενοδοχείο χωρίς να βάλει καθόλου χρήματα από την τσέπη του, και ποτέ δεν επέστρεψε καν την πρώτη δόση του δανείου.

Η δεκαετία του '80 ήταν η χρυσή εποχή του Bauen: μετά τον πύργο στην οδό Callao, ο Iurcovich έκτισε τη σουίτα Bauen από πίσω, στην οδό Corrientes. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του '90, το ξενοδοχείο φιλοξένησε συνέδρια του Περονισμού καθώς και διάφορες τελετές μετά την επανεκλογή του Κάρλος Μένεμ το 1995. "Κατά τη διάρκεια της ιστορίας του ως εταιρεία του κεφαλαίου με τον Iurcovich, το ξενοδοχείο Bauen ήταν το ξενοδοχείο των ελίτ. Μετά τη εργασιακή διαμάχη, μετατρέπεται στο αντίθετο του: είναι το σπίτι του λαού. Δεν υπάρχει συνέλευση του κόσμου της εργασίας ή της κοινωνικής οικονομίας που να μην έχει περάσει από εδώ», λέει ο Federico Tonarelli, εργαζόμενος στο Bauen και πρώην πρόεδρος του συνεταιρισμού που το διαχειρίζεται. Επιπλέον, κάθε χρόνο, το ετήσιο φεστιβάλ τατουάζ, το μεγαλύτερο στη Λατινική Αμερική, γίνεται στο χώρο του ξενοδοχείου, ενώ πέρυσι έγινε και η εκλογή της Μις Τρανς (http://bit.ly/1dgM6yH)

Η "αριστερή στροφή" και τα κοινωνικά κινήματα: Τι θα σήμαινε μία αριστερή κυβέρνηση για τα εγχειρήματα κοινωνικής χειραφέτησης;

Το κείμενο αυτό έχει σκοπό να ζυγίσει, από την σκοπιά όσων εργάζονται "απο τα κάτω" για την κοινωνική χειραφέτηση, τα θετικά και τα αρνητικά μίας πιθανής αριστερής κυβέρνησης στις επικείμενες εκλογές, και τις νέες προκλήσεις που θα έχουμε να αντιμετωπίσουμε ως κινήματα από την επόμενη μέρα.

Θοδωρής Καρυώτης

Ιούνιος 2012

Σίγουρα για όσους/ες επιθυμούν την κοινωνική χειραφέτηση από τα κάτω, όποιον –ίσμο και να ασπάζονται -ή να μην ασπάζονται- ο δρόμος για μια ελεύθερη και δίκαιη κοινωνία δεν περνάει από τις εκλογές. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι ως κοινωνικά κινήματα δεν πρέπει να έχουμε μία αίσθηση ιστορικότητας. Σίγουρα το ποιός και το πώς κυβερνάει επηρεάζει την καθημερινότητα των κινημάτων με πολλούς τρόπους. Το κράτος, όσο και αν το απορρίπτουμε ως  προνομιακό πεδίο διοχέτευσης και επίλυσης των κοινωνικών συγκρούσεων, συνεχίζει για μεγάλα κομμάτια της κοινωνίας να είναι πόλος έλξης της επιθυμίας για κοινωνική αλλαγή.

Με αυτό το κείμενο δεν φιλοδοξώ να υποδείξω σε κανέναν/μία τι να ψηφίσει ή αν θα απέχει, αλλά να εξετάσω –ψύχραιμα και χωρίς συνθηματολογία- τι θα σήμαινε ένας πιθανός θρίαμβος της αριστεράς στις εκλογές  και τι καινούριες προκλήσεις θα δημιουργούσε για τα κινήματα κοινωνικής χειραφέτησης, αντλώντας παραδείγματα από τις εμπειρίες διαφόρων χωρών.

Είναι η πρώτη φορά σε μια ευρωπαϊκή χώρα που ένα αριστερό κόμμα που παραδοσιακά στέκεται μακριά από το δίπολο των κομμάτων διαχείρισης βρίσκεται κοντά στη κατάκτηση της κρατικής εξουσίας στα πλαίσια του κοινοβουλευτικού παιχνιδιού.  Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ένας πολυσυλλεκτικός πολιτικός συνδυασμός στον οποίο συνυπάρχουν πολλές διαφορετικές αντιλήψεις, από την ριζική ανατροπή έως την ήπια διαχείριση του καπιταλισμού.  Πολλοί συναγωνιστές μπορεί να βλέπουν θετικά την άνοδο αυτού του κόμματος, αφού ο ΣΥΡΙΖΑ φρόντισε να είναι παρών σε όλες τις σημαντικές κινηματικές στιγμές των τελευταίων χρόνων. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ένα μεγάλο κομμάτι του ΣΥΡΙΖΑ –άσχετα αν συμφωνούμε ή όχι με την οπτική του και την πρακτική του- έχει κινηματικές καταβολές.

Αντίστοιχες εμπειρίες υπάρχουν παγκόσμια κυρίως στην Λατινική Αμερική. Εκεί μετά από δεκαετίες νεοφιλελεύθερων κυβερνήσεων, εμφανίζονται την τελευταία δεκαετία η μία μετά την άλλη κυβερνήσεις με αριστερές ευαισθησίες, με -λιγότερο ή  περισσότερο- ριζοσπαστικά προγράμματα, πολλές από αυτές –όπως το παράδειγμα του MAS στην Βολιβία- με κινηματικές καταβολές, κάθε μία με τις ιδιαιτερότητες του πλαισίου στο οποίο εμφανίζεται.

Πως έχουν επηρεάσει αυτές οι κυβερνήσεις την καθημερινότητα του πλούσιου κινηματικού κόσμου της Λατινικής Αμερικής; Και τι συμπεράσματα θα μπορούσαμε να βγάλουμε για τη σχέση που θα είχαν εδώ τα κοινωνικά κινήματα με μία πιθανή αριστερή κυβέρνηση; Φυσικά αναφέρομαι κυρίως στα κινήματα που αγωνίζονται για την κοινωνική χειραφέτηση ενάντια και πέρα από τα στενά όρια που θέτει το κράτος: ιθαγενικές αυτόνομες κοινότητες, το κίνημα των ακτημόνων στην Βραζιλία, τους Ζαπατίστας στο Μεξικό, τους άνεργους  piqueteros στην Αργεντινή,  το κίνημα για την αυτοδιαχείριση του νερού στη Βολιβία, αλλά και όλες αυτές τις πρωτοβουλίες στην Ελλάδα που με ορίζοντα την αυτονομία οικοδομούν εναλλακτικές στο υπάρχον:  κοινωνικά κέντρα, καταναλωτικοί και παραγωγικοί συνεταιρισμοί, αστικές καλλιέργειες, οικοκοινότητες, εγχειρήματα κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας, δίκτυα ανταλλαγών, συνελεύσεις γειτονιών, κινήσεις για την προάσπιση των κοινωνικών αγαθών και του φυσικού περιβάλλοντος, δομές κοινωνικής αλληλεγγύης. Κινήματα δηλαδή που δεν διεκδικούν απλά μεγαλύτερο κομμάτι από την πίτα της καπιταλιστικής «ανάπτυξης», αλλά οραματίζονται ένα διαφορετικό πολιτισμό και ξεκινάν να τον χτίζουν εδώ και τώρα.

Εγώ είμαι ο 132 ή η «μεξικάνικη άνοιξη»

Το κίνημα #YoSoy132, που έγινε γνωστό ως η «μεξικάνικη άνοιξη», αναδύεται στο ιδιαίτερο πλαίσιο του Μεξικού, μιας χώρας που αποτελεί εδώ και δεκαετίες ένα από τα μεγαλύτερα εργαστήρια δοκιμής νεοφιλελεύθερων πολιτικών.

Θοδωρής Καρύωτης

Ιούνιος 2012

Το Μάιο του 2006, ενώ ο Enrique Peña Nieto είναι κυβερνήτης της πολιτείας του Μεξικού, της περιοχής που περιλαμβάνει τα προάστια και μεγάλο κομμάτι της μητροπολιτικής περιοχής της πόλης του Μεξικού, μια αυθόρμητη λαϊκή εξέγερση ξεσπάει ενάντια στα σχέδια κατασκευής ενός αεροδρομίου στην περιοχή San Salvador Atenco, η οποία θα έδιωχνε χιλιάδες αγρότες από τη γη τους. Στις 4 Μαΐου, σε μία από τις σκληρότερες και μαζικότερες επιχειρήσεις καταστολής των τελευταίων χρόνων στο Μεξικό , η αστυνομία δεν διστάζει να καταλάβει την πόλη , να εισβάλλει στα σπίτια, να συλλάβει εκατοντάδες κατοίκους και ακόμα να βιάσει 26 γυναίκες. Την ίδια μέρα, ο 19χρονος Alexis Benhumea πέφτει νεκρός χτυπημένος από βλήμα δακρυγόνου στο κεφάλι.

6 χρόνια μετά, το Μάιο του 2012, ο Enrique Peña Nieto, ηθικός αυτουργός της αιματηρής καταστολής, είναι ο υποψήφιος του PRI στις προεδρικές εκλογές του Μεξικού που θα γίνουν στη  1 Ιουλίου. Στις 11 Μαΐου, στα πλαίσια της προεκλογικής του καμπάνιας, επισκέπτεται το ιδιωτικό πανεπιστήμιο Universidad Iberoamericana, μόλις 60 χιλιόμετρα από την πόλη του Atenco. Κατά τη διάρκεια της ομιλίας του στο κατάμεστο αμφιθέατρο, δεκάδες φοιτητές παίρνουν το λόγο και του ζητούν εξηγήσεις για την βίαιη καταστολή.  Όταν αυτός υπερασπίζεται τις αποφάσεις του στο όνομα της τάξης και της ασφάλειας, εκατοντάδες φοιτητές σηκώνονται και αρχίζουν να τον γιουχάρουν. Ο Peña Nieto φυγαδεύεται ταπεινωμένος.

Αμέσως μπαίνει μπρός η μηχανή της προπαγάνδας για να σωθεί η τιμή του ταπεινωμένου υποψήφιου. Τα ελεγχόμενα μέσα ενημέρωσης, και κυρίως τα μεγάλα κανάλια Televisa και TV Azteca σπεύδουν να υποστηρίξουν ότι αυτοί που γιούχαραν τον Peña Nieto δεν ήταν φοιτητές, αλλά ήταν υποκινούμενοι από τους πολιτικούς αντιπάλους του. Δεν υπολογίζουν όμως ότι οι εικοσάρηδες δεν είναι συνηθισμένοι στη μονόδρομη επικοινωνία: Η απάντηση έρχεται το επόμενο πρωί, με τη δημοσιοποίηση 131 φοιτητικών ταυτοτήτων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης από τους ίδιους τους φοιτητές που ανέλαβαν την ευθύνη της εκδίωξης του υποψήφιου του PRI από το πανεπιστήμιο. Μέσα σε λίγες ώρες, μέσω Facebook και Tweeter χιλιάδες νέοι ενώνονται στο κίνημα #YoSoy132 («Εγώ είμαι ο εκατοστός τριακοστός δεύτερος»).

Γραμμα απο το Μεξικο νο.2: Η συναντηση του «ευ ζην»

Θοδωρής Καρυώτης

Απρίλιος 2012

Οι 3 βδομαδες που περασα στο Μεξικο ηταν γεματες με ερεθισματα, τα οποια ξεκινησαν ηδη απο το συνεδριο “Encuentro del buen vivir”, στο οποιο βρεθηκα καλεσμενος. Η εννοια του “Buen Vivir”, που μεταφραζεται στα ελληνικα ως “Ευ Ζην” (ως ρημα για να τονιστει οτι ειναι διαδικασια και οχι κατασταση) προερχεται απο τις κουλτουρες των ιθαγενων της Βολιβιας και του Περου, και εχει κερδισει τα τελευταια χρονια μεγαλη αποδοχη μεσα στα αντικαπιταλιστικα κοινωνικα κινηματα της λατινικης αμερικης. Υποστηριζει την “καλη ζωη” της λιτης αφθονιας και της κοινοτητας, απεναντι στην “καλυτερη ζωη” του καταναλωτισμου, του ατομισμου, του πλουτισμου. Ειναι ενα προταγμα που προτεινει την υπέρβαση του καπιταλισμού μεσα απο την επιστροφή σε μια ζωή απλη, σε αρμονια με τη φυση. Ολες οι μορφες του Buen Vivir δινουν εμφαση στην κοινοτητα, στη συλλογική ιδιοκτησια και στη συλλογική διακυβερνηση μεσα απο συνελεύσεις. Η πολιτικη προταση του buen vivir ταυτιζεται σε μεγαλο βαθμο με τα προταγματα της αυτονομιας και της αποαναπτυξης που υπερασπιζομαστε εμεις στον “παλιο κοσμο”.

Η «συναντηση του buen vivir» ανοιξε σε μια ασφυκτικα γεματη αιθουσα με ενα «θεαματικο» debate-μονομαχια αναμεσα στον John Holloway και τον Enrique Dussel, εμβληματικο ορθοδοξο μαρξιστη διανοούμενο του Μεξικου. Το θεμα ηταν «Να αλλαξουμε τον κοσμο χωρις να παρουμε την εξουσια;». Τα επιχειρηματα που αναπτυχθηκαν απο τις δυο πλευρες εθεσαν τον τονο των τριων επομενων ημερων: Απο τη μια ο Holloway υποστηριξε οτι το κρατος ειναι θεσμος εναντιος στην κοινωνια, και ο μονος τροπος να αλλαξουμε τον κοσμο ειναι να διευρυνουμε τις “ρωγμες” οπου το κρατος και ο καπιταλισμος δεν μπορουν να επιβαλουν τη λογικη τους. Απο την αλλη ο Dussel υποστηριξε οτι το κρατος μπορει να γινει η ενσωματωση της συλλογικης βουλησης, αν δημιουργηθουν δομες μεσα απο τις οποιες η κοινωνια μπορει να συμμετεχει στην διακυβερνηση. Ο Dussel ειναι ενθερμος υποστηρικτης των “αριστερων” κυβερνησεων της λατινικής αμερικης, του Chavez, του Morales, του Lula, του Correa, και υποστηρξε οτι αυτες οι κυβερνησεις δεν αποτελουν πανακεια, αλλα ειναι μια ποιοτικη στροφη προς μια πιο δικαιη κοινωνια. Οσο μιλουσε μπορουσα να δω την ενοχληση στα προσωπα των συντροφων απο τη Βολιβια που καθοταν κοντα μου. Στη Βολιβια αυτη τη στιγμη η κυβερνηση του Morales εχει ανοιξει πολεμο με τα κοινωνικα κινηματα προκειμενου να προωθησει το νεοφιλελευθερο μοντελο αναπτυξης.

Γραμμα απο το Μεξικο νο.1: Βια, κοινωνικα κινηματα, ιθαγενικη αυτονομια.

Θοδωρής Καρυώτης

Μάρτιος 2012 

Βια

Η διαπιστωση που μοιραζονται πολλοι εδω ειναι οτι μετα την αιματηρη καταστολη στο Ατενκο και στην Οαχακα (2006), τα κοινωνικα κινηματα στο Μεξικο βρισκονται σε μια φαση αμυνας και αναδιπλωσης. Η “Aλλη Kαμπανια” των Ζαπατιστας απετυχε στο στοχο της, δηλαδη να συνδεσει τα κινηματα της υπαιθρου και των πολεων και να αποτελεσει ενα διαφορετικο πολο “απο τα κατω” στην πολιτικη ζωη της χωρας. Οι ιδιοι οι Ζαπατιστας βρισκονται σε μια περιοδο εσωστρεφειας, με συνεχεις επιθεσεις απο το Μεξικανικο στρατο, και με το διεθνες δικτυο που στηριζε υλικα και ηθικα τις Ζαπατιστικες κοινοτητες μαλλον διαλυμενο. Ιδιαιτερα μετα την ανοδο του προεδρου Calderon στην κυβερνηση με τη στηριξη του στρατου, και της κήρυξης του “πολεμου κατα της διακινησης ναρκωτικων” (“guerra contra el narco”) ολοκληρη η μεξικανικη κοινωνια ζει κατω απο ένα ιδιοτυπο στρατιωτικό καθεστώς που εχει χρησιμοποιηθει κατα κορον ως δικαιολογια για την καταστολη οποιουδηποτε κινηματος αντιστασης στην ακραια νεοφιλελευθερη λεηλασια που προωθει το κράτος. Στην πραγματικοτητα προκειται για ενα πολεμο αναμεσα σε δυο μορφες “κρατους” που εχουν μεταξυ τους πολυ στενη σχεση: οι τοπικοι “caciques” (κοτζαμπασηδες) εκλεγμενοι με ολα τα κομματα ειναι στο μισθολογιο των narcos (για αυτο πολλοι μιλουν για “ναρκοκρατος” η “narcoestado”), και ο πολεμος για εξουσια, χρήμα και φυσικούς πορους εχει αφησει πισω του μεχρι τωρα 60.000 “αμαχους” νεκρους. Τις περισσότερες φορές οι δυο μορφες συνεργαζονται, οπως στις περιπτωσεις οπου η δραστηριοτητα των narcos εκτοπιζει πληθυσμους απο περιοχες που μετα πωλουνται απο το κρατος σε πολυεθνικες για εξορυξη πορων. Παντως η αστυνομια ειναι παντου και πανοπλη. Στους δρομους των πολεων εκτος απο την αστυνομια κανει περιπολιες και ο στρατος με ανοιχτα φορτηγακια και πολυβολα οπλα.

Οι πολιτικες δολοφονιες ειναι επισης στη διαταξη της ημερας και πολλοι συντροφοι εδω εχουν χασει φιλους και γνωστους τα τελευταια χρονια. Υπαρχει αναμεσα στους αγωνιστες μεγαλος φοβος και οι κινησεις τους ειναι πολυ προσεχτικες και μετρημενες. Ακριβως τη μερα που τελειωνε το συνεδριο, μαθαμε την ειδηση για την εν ψυχρω δολοφονια του Bernardo Vasquez και το τραυματισμο αλλων δυο αγωνιστων εναντια στην κατασκευή ενος μεταλλειου στο χωριο San Jose del Progreso, στην Οαχακα. Καποιοι συντροφοι που τον γνωρίζανε προσωπικά ανέφεραν οτι αυτος ηταν ενας “προαναγγελμένος θανατος”: Ο Bernardo ειχε γλιτώσει δυο φορές απο ενέδρες παρακρατικών, και ενα μηνα πριν ειχαν δολοφονησει εναν συνονοματο του, πιστευοντας οτι ειναι αυτος. Τρεις μερες μετα ηρθε και η ειδηση για τον σοβαρο τραυματισμο στις Σκουριες. Οι περιπτωσεις ειναι πανομοιοτυπες: Και στις δυο οι δράστες ειναι Καναδεζικες εταιρίες στηριζόμενες απο νεοφιλελεύθερες κυβερνήσεις, και στις δυο ο δήμαρχος ειναι πουλημένος και η κοινωνία διχασμένη απο τις ψεύτικες υποσχέσεις για πρόοδο και εργασία. Και στις δυο περιπτώσεις η (παρα)κρατικη βία μετατρέπεται σε ύστατο μέσο “πειθούς”. Υπάρχει όμως μια μικρή αλλα ουσιώδης διαφορά: Στην Ελλάδα η βια ειναι τις περισσότερες φορές τυφλή και “εν θερμω”, ενώ στο Μεξικό ειναι “εν ψυχρώ” και στοχευμενη στα πιο ορατά και δραστήρια μελη των κινηματων, συνηθως με ενεδρες απο παρακρατικους. Εχω ακουσει πολλες φορες, ακομα και απο τους ενθερμους υποστηρικτες της αυτονομιας, οτι στις επικειμενες εκλογες θα ψηφισουν τον υποψηφιο του PRD (σοσιαλδημοκρατες), αν και γνωριζουν οτι μια αριστερη κυβερνηση ειναι πολλες φορες χειροτερη απο μια δεξια αφου ακριβως “αποκινητοποιει” τα κοινωνικα κινηματα, οπως συνεβη ηδη στην Αργεντινη, στην Βολιβια, το Εκουαδορ και αλλου. Η σταση τους δεν ειναι παραδοξη αλλα ρεαλιστική: “Ετσι οπως ειναι τα πραγματα, θα ψηφισουμε αυτον που μας σκοτωνει λιγοτερο”.